هميشه يادم هست كه براي تمرين تيراندازي و يا شكار به دل طبيعت بكر مي رفتيم.آن روزها مثل دنياي امروز وسايل و تجهيزات مدرن بين شكارچيان و تيراندازان به طور حرفه اي رواج پيدا نكرده بود.براي مثال وقتي مي خواستم با سلاح گلوله زني برنو يا ماوزر 98k كاليبر آلماني مي خواستم تيراندازي كنم به روي سلاح يك شكاف درجه نظامي قرار داشت كه هميشه براي تيراندازي،طبلك شكاف درجه را به بالا يا پايين قرار مي دادم و تيراندازي مي كردم.هركجا كه تير من به هدف مورد نظر اصابت مي كرد آن را مبناي تيراندازي خود در فاصله هاي مختلف قرار مي دادم و براي خود تخمين فاصله مي زدم كه هيچ وقت در موقع حساس درست از كار در نمي آمد.تيراندازي در شيب كوهستان هم هميشه معماي لاينحل بود.نمي دانستم چگونه با آن مقابله كنم.يكي مي گفت:بر روي سلاح دوربين نصب كن.ديگري مي گفت:دوربين كه نصب كردي در سرازيري چند سانتي متر بالاتر را بگير و در سربالايي چند سانتي متر پايين تر.دوربين سلاح تنظيم شده و گلوله به هدف اصابت مي كند.يا هرگاه كه با سلاح ساچمه زني به قصد شكار پرندگان و يا تيراندازي به اهداف پروازي مي رفتيم هميشه با اين مشكل مواجه بوديم كه از چه چوكي بر روي لوله سلاح استفاده كنيم،چقدر جلوتر از پرنده را هدف بگيريم تا ساچمه ها به هدف اصابت كند.هميشه براي تيراندازي با سلاح ساچمه زني براي گرفتن Pattern با استفاده از چوك هاي مختلف بر روي لوله سلاح در فاصله هاي مختلف هوايي و زميني دچار مشكل مسافت به صورت حدس و گمان بوديم.به طور علمي درست از كار در نمي آمد و براي تنظيم تيراندازي چه با سلاح ساچمه زني و چه گلوله زني دچار مشكل بوديم.با تغيير دادن سر گلوله يا ميزان باروت فشنگ ها نيز مشكلي حل نمي شد و از لحاظ ايمني خطرآفرين بود،تغيير دادن كاليبر اسلحه مدرن هم ثمري نداشت.تا اين كه يك روز با ابزار جديدي آشنا شدم كه Rangefinder نام داشت.با استفاده از اين دستگاه ساده و مدرن تمام مشكلاتي كه براي فاصله هاي مختلف در تيراندازي داشتم و تمرين،تا حدود بسيار زيادي رفع شد و از همه مهم تر ميزان شيب ارتفاعات در مناطق كوهستاني را به راحتي محاسبه مي كردم.
متن حاضر ترجمه تجربيات Derrek Sigler در رابطه با استفاده از سيستم فاصله ياب است.
فاصله ياب ليزري،گمانه زني و قضاوت هاي شانسي شما را در مورد فاصله تا هدف به يقين تبديل مي كند.
- چند سال پيش در يك فروشگاه زنجيره اي كه لوازم ورزشي عرضه مي كرد به عنوان سرپرست فروش سلاح و ابزار شكار كار مي كردم.تصادفا يك روز محصولي از كارخانه Bushnell پيدا كردم كه تا آن موقع نديده بودم.نام فاصله ياب مذكور Yardage – pro بود.از دستيار مديرفروش كه مثل من عادت داشت با اين چيزها سرگرم شود،تقاضاي كمك كردم تا براي يافتن اقلام مشابه و متنوع تر به جست و جوي كل فروشگاه و انبار محصولات بپردازيم!خيلي زود فهميدم كه اين فاصله ياب ها چقدر خوب كار مي كنند و با افسوس تمام زماني را به ياد آوردم كه در اثر اشتياق و تب شكار گوزن،مسافت خود را تا شكار با يك قضاوت عجولانه و نادرست اشتباه حدس زدم و در نتيجه گلوله ام به زير هدف اصابت كرد.آن روز شكار تروفه اي را كه به راستي بزرگ و باارزش بود،از دست دادم.خيلي زود به فكر تهيه يك فاصله ياب مناسب افتادم.آن روزها قيمت فاصله ياب ليزري خيلي گران بود و من دوست نداشتم به خاطر تهيه يك فاصله ياب،ماشين دو ديفرانسيل خود را بفروشم.اكنون با گذشت چند سال،دقت در طراحي و عملكرد فاصله ياب هاي ليزري به طور چشمگيري بهبود پيدا كرده و قيمت ها هم خيلي پايين آمده است.امروزه در ويترين و قفسه هاي اكثر مغازه هاي ورزشي اين ابزار به وفور پيدا مي شودو با وجودي كه تنوع زيادي دارند، عملكرد همه آنها يكسان و به طور شگفت انگيزي ساده است.
فاصله ياب چگونه كار مي كند؟
اصول كار ساده است.يك منبع توليد ليزريك پرتو ليزر را مستقيم به طرف هدف مي فرستد و دوباره همان پرتو را در بازگشت از هدف دريافت مي كند.اين پرتو ليزر كاملا براي چشم ها بي خطر است.در داخل دستگاه يك ميكرو پردازنده وجود دارد كه زمان رفت و برگشت پرتو ليزر را اندازه گيري مي كند بنابراين مي تواند به آساني و با يك محاسبه ساده(داشتن سرعت پرتو ليزر – شيب زمين و زمان حركت پرتو)،مشافت مورد نظر را به دقت روي صفحه اي نمايش دهد.اين روش خيلي دقيق و سريع و دقت آن تا حد (1+- ياد) است.طبق آزمايش هاي استاندارد سازمان FDA فاصله ياب هاي ليزري كاملا بي ضرر هستند و اشعه ليزر در آن ها هيچ گونه مشكلي ايجاد نخواهد كرد.(قابل توجه كودكان شيطان و مردم آزار:با اين دستگاه قادر نخواهيد بود روي هيزم هاي چوبي همسايه نشانه رفته و آن ها را آتش بزنيد!!)
با زيادتر شدن فاصله هدف تا حد ماكزيمم برد دستگاه،قدرت واقعي اين وسيله در تعيين مسافت بي تغيير مي ماند.در فاصله ياب هاي با قدرت بالاتر كه قادرند مسافت هاي طولاني تر را اندازه گيري كنند،قدرت و حساسيت گيرنده هاي دستگاه بيشتر است بنابراين پرتو ليزر در بازگشت، قادر است مسافتي دورتر را به طور دقيق اندازه گيري كند.در اين جا وجه تمايز به پرتو ليزر و قدرت آن هيچ ارتباطي ندارد و آنچه باعث قدرت بيشتر و دقت بالاتر در اندازه گيري مسافت مي شود، قدرت و حساسيت چشمه گيرنده پرتو ليزر است.
- فاصله ياب ها تنوع انتخابي بسياري دارند و گزينه هاي زيادي در فروشگاه ها جهت ارايه به علاقه مندان وجود دارد.
مهم ترين و اصلي ترين وجه اختلاف آن ها،فاصله اي است كه به وسيله فاصله ياب اندازه گيري مي شود.(اكثر فاصله ياب ها براي تعيين ماكزيمم مسافت در 400 ياردي،600 ياردي ˆ 800 و نيز 1200 ياردي طراحي شده اند.)
در برخي گزينه هاي پيشرفته يك دستگاه اسكن وجود دارد كه يك دسته موج ممتد ليزري را در مدت 10 ثانيه به طرف اهداف متحرك مي فرستد تا ضمن تعقيب هدف هاي متحرك،فاصله اجسام مذكور همزمان و به طور دقيق تعيين شود،برخي فاصله ياب هاي مرغوب از تكنولوژي فيلترينگ براي ايجاد دقت بيشتر در شرايط بارندگي،غبار و مه،استفاده مي شود.در برخي از فصاله ياب ها،هدفي كه بر روي آن فوكوس شده است در حافظه دستگاه ثبت شده و در نتيجه خطاهاي ناشي از برخورد پرتو ليزر به اجسام ديگري كه در مسير فوكوس قرار دارند از قبيل شاخ و برگ درختان،بوته زار و چمنزار و ... حذف مي شود.
چند نمونه فاصله ياب جديد وجود دارد؟
خيلي زياد!اولين فاصله يابي كه خريدم ابزاري بزرگ و حجيم بود كه تنها تا 400 يارد را مي توانست به دقت تعيين كند.امروزه فاصله ياب ها بسيار فشرده تر و كوچك تر طراحي مي شوند و برخي از آن ها به راحتي در كف دست شما جاي مي شوند.در مدل هاي امروزي امكان بزرگ نمايي هدف نيز وجود دارد كه در مدل هاي اوليه وجود نداشت.چرا بزرگ نمايي مهم است؟اگر هدف يا جانوري را كه با دوربين خود پيدا كرده ايد،با چشم غير مسلح و بدون بزرگ نمايي تعقيب كنيد،تعيين موقعيتش دشوار است و به احتمال بسيار آن را گم خواهيد كرد.در اكثر فاصله ياب هاي مدرن امكان تعقيب و تعيين مكان هدف به كمك لنزهاي شفاف و بزرگ نمايي مناسب وجود دارد.
بيشتر شكارچيان دوست دارند كه هر سه گزينه اپتيكي را با هم در شكارگاه داشته باشند كه عبارتند از:دوربين دو چشمي،دوربين تك چشمي يا تلسكوپي و فاصله ياب.جا به جايي و تعويض وسايل اپتيكي مخصوصا هنگامي كه شكار متواري يا در حال حركت است،كار دشواري خواهد بود و به علاوه حجم ناشي از دوربين و فاصله ياب در كنار يكديگر،سبب گرفته شدن فضاي بيشتر و مشكلات ناشي از آن خواهد شد.
دوربين هاي مجهز به فاصله ياب خلاء موجود بين اين دو وسيله را پر كرده است.فروشگاه هاي اينترنتي بزرگي مثل Cabela ،دوربين هاي دوچشمي زياد و متنوعي را از كمپاني هاي معتبر به شما ارايه خواهند كرد كه مجهز به فاصله ياب هاي دقيق و مرغوبي هستند و در عين حال اندازه آن ها درست به اندازه يك دوربين كامپكت است.
بي اثر كردن ميزان ارتفاع از سطح زمين
در مدل هاي نسبتا جديد فاصله ياب ها،مشكل قديمي مربوط به تكنولوژي ليزري برطرف شده است.اين مشكل مربوط به ارتفاع مكاني است كه تيرانداز از سطح افقي قرار دارد.مثلا اگر روي يك سكوي Tree stand در ارتفاع حدود 6 متري بالاتر از سطح زمين،با فاصله ياب به طرف گوزني نشانه رفته باشيد و مسافت را 35 يارد اندازه گرفته باشيد،آيا اين اندازه واقعا 35 يارد خواهد بود؟ همه مي دانيم كه نقطه برخورد با هدف در سراشيبي يا سربالايي يك تپه به هنگام تيراندازي در مقايسه با سطح صاف،همان نقطه اوليه نخواهد بود.يعني مسافت مذكور كمتر از مسافت افقي در سطح زمين است.بنابراين در صورت تخمين نادرست،تير شما چه در حالت سراشيبي و چه سربالايي سر مي كند و به هدف برخورد نخواهد كرد.در فاصله ياب هاي امروزي مشكلات ناشي از تغيير ارتفاع(شيب زمين) برطرف شده است.به كمك يك وسيله ديجيتالي كه شيب زمين را تعيين مي كند،فاصله افقي و صحيح تا هدف،خوانده مي شود و تيرانداز قادر است فاصله خود را تا هدف به درستي تعيين كند.چه از كمان استفاده كنيد و چه سلاح گلوله زن،اين موضوع هنگام تيراندازي بسيار اهميت خواهد داشت.مثلا اگر در شيب تپه اي بخواهيد به يك گوزن غول پيكر شليك كنيد،حتما بايد بدانيد كه گلوله به كجاي گوزن برخورد مي كند.به ياد داشته باشيد كه در شكار بزرگ،فاصله بين موفقيت و شكست فاجعه بار در تيراندازي،تنها يك اينچ يا كمتر است!!
فعلا دست نگه داريد:
هنگام انتخاب فاصله ياب محدوديت هايي وجود دارد كه بايد حتما بدانيد.به عنوان مثال يك فاصله ياب 800 باردي را در نظر بگيريد،آيا واقعا اين وسيله قادر است فاصله هر شي ء را تا ماكزيمم بردش كه 800 يارد است تعيين كند؟خير!علت:همان طور كه قبلا گفتيم در تمام مدل هاي فاصله ياب اصول كار يكي است،يعني پرتو نور فشرده يا ليزر در تمامي مدل ها به طور يكسان به طرف هدف انتشار مي يابد و اين حساسيت گيرنده ليزر است كه در تعيين فاصله اندازه گيري شده و خواندن آن،نقش اصلي را دارد.يعني هرچه اين گيرنده حساس تر و دقيق تر باشد، مسافت هاي طولاني تر را بهتر و واقعي تر نشان مي دهد.يك مدل 800 ياردي كه چشمه گيرنده حساس و مرغوبي دارد،به راحتي قادر است فاصله يك جسم منعكس كننده ليزر را در حدود 800 ياردي به شما نشان بدهد اما در مورد اجسام غير بازتابشي چطور؟بدن گوزن و خيلي از شكارهاي ديگر توان بازتابشي و انعكاسي زيادي در مقابل ليزر ندارند بنابراين تعيين فاصله آنها از دوردست كار دشواري است.در اين صورت چه بايد كرد؟تمرين زياد با دستگاه باعث مي شود كه بتوانيد با تقريب خيلي خوبي فاصله شكار و اجسام غير بازتابشي را در مسافت هاي دورتر از خودتان به دست آوريد.يك مدل 800 ياردي در فاصله حدود 500 يارد به طور موثري كار مي كند و در صورت انتخاب گزينه مناسب از نظر نوع دستگاه،به خوبي مي تواند مسافت را تعيين كند.به جز فاكتور حساسيت دريافت كننده ليزر عوامل ديگري نيز هستند كه بر تعيين مسافت تاثير گذارند كه عبارتند از:شرايط آب و هوايي،ميزان روشنايي محيط،اندازه هدف،زاويه سطح شيب دار،ثبات و عدم لرزش دست ها و مهم تر از همه،چيزهايي كه در مسير فاصله ياب تا هدف قرار مي گيرند از قبيل شاخ و برگ درختان،بوته،چمنزار و... براي شكار بزرگ با گلوله زن،فاصله يابي را برگزينيد كه اولا متناسب با بودجه شما باشدو ثانيا بتواند بيشترين فاصله را حتي الامكان پوشش بدهد.اگر اندازه و حجم دستگاه برايتان مهم است،مثلا وقتي كه همه وسايل خود را جمع وجور كرده ايد و هر اونس از وزن كوله شما اهميت دارد،بهتر است مدل كامپكت را انتخاب كنيد ولي بدانيد كه در برخي مدل هاي كامپكت مسافت هاي دورتر نمي تواند به راحتي اندازه گيري شود.وقتي با كمان يا اسلحه سرپر قصد شكار داشته باشيد،توانايي و دقت فاصله ياب در مسافت هاي خيلي دور اهميت نخواهد داشت.در اين جا هم مساله اندازه و وزن فاصله ياب دغدغه اصلي شكارچي خواهد بود. چرا كه وقتي داخل كومه يا بر فراز درخت كمين كرده ايد،فضاي زيادي براي جاسازي فاصله ياب نخواهيد داشت،بنابراين استفاده از انواع كامپكت در اين گونه موارد كاملا ضروري است.
آيا واقعا به فاصله ياب نياز داريم؟
اين ديگر چه سوالي است؟!البته كه نياز داريد.نياز داشتن و خواستن دو مقوله جدا هستند و اينكه چرا به فاصله ياب نياز پيدا مي كنيم،دليلش احتمال اشتباه در قضاوت است.احتمالا در ميان شما افراد زيادي هستند كه مسافت هاي دور و نزديك را به خوبي تشخيص داده و فاصله را حدس مي زنند اما در مورد من اين طور نيست و به دليل اين كه نمي توانم به درستي تخمين مسافت كنم،هميشه يك فاصله ياب را در دسترس خود قرار مي دهم.به تصوير چند ELK در عكس صفحه پيش نگاه كنيد،حدس مي زنيد فاصله گوزن نر با عكاس چقدر باشد؟100 يارد،200 يارد يا شايد بيش از 300 يارد؟هنگامي كه اين عكس گرفته مي شد،اين سوال را از دوستم پرسيدم، برآورد او حدود 100 يارد بود،اما وقتي با فاصله ياب روي گوزن مذكور نشانه رفتم،اين مسافت از محل ايستادن ما تا موقعيت گوزن 211 يارد نشان داده شد!فاصله ياب وسيله با ارزش و مهمي در شكار محسوب مي شود و به شما امكان مي دهد فاصله دقيق تا هدف را به دست آوريد.اين موضوع مهم در تعيين فاصله قبل از شليك و هم در حين تيراندازي،اهميت زيادي دارد.اگر به برنامه هاي مختلف تلويزيوني در مورد شكار با كمان نگاه كنيد،غالبا خواهيد ديد كه شكارچي از يك فاصله ياب جهت تعيين مسافت دقيق قبل از شليك استفاده مي كند بنابراين مي داند هنگام نشانه گيري از داخل سايت با كدام پين در راستاي هدف تمركز كند،لذا وقتي كه از روي سكوي Tree-stand يا داخل كومه،بخواهيد به هدف تيراندازي كند،شليكي كاملا مطمئن و مبتني بر اصول اخلاقي خواهد داشت تا حتي المقدور از زخمي شدن احتمالي شكار جلوگيري شده و بتواند با يك تير كارآ تروفه مورد نظر را به دست بياورد.پايبندي به جوانمردي و اصوصل اخلاقي در شكار و ممانعت از زخمي شدن احتمالي شكار و از پا درآمدن آن با شليك اول،اهميت زيادي در شكار با كمان دارد بنابراين تعيين مسافت صحيح اهميتي حياتي در اين مورد خواهد داشت.يكي از شكارچيان مشهوري كه من مي شناسم،تعريف مي كرد كه در اثر خطاي تخمين فاصله و نشانه گيري با پين اشتباهي،يك گوزن موس تروفه با شاخ هاي بالاي 150 سانتي متر را در آلاسكا،از دست داد!وي اضافه كرد كه در آن موقع فراموش كرده بود فاصله ياب را با خودش بردارد و آن را به طور تصادفي داخل ماشين جا گذاشته بود.
در تفنگ هاي گلوله زني هم،فاصله ياب بسيار اهميت دارد.دانستن اينكه هدف شما در 100 ياردي باشد يا 200 ياردي و افت تير در هر فاصله چقدر است،اهميت زيادي هنگام شليك خواهد داشت.مثلا وقتي با يك وينچستر مگنوم 300 و گلوله 180 گريني به يك گوزن تروفه شليك مي كنيد،چقدر به فاصله خودتان تا گوزن اطمينان داريد؟گلوله شما با سرعت زيادي به طرف هدف پرواز مي كند اما ميزان افت تير در مسافت هاي دور متفاوت از هم خواهد بود،مثلا در 200 ياردي 2/3 اينچ و در 300 ياردي 8/11 اينچ افت تير داريم و اين اختلاف هنگام شليك بايستي لحاظ شود.در تيراندازي با كمان هم هرچه هدف دورتر باشد هم افت تير و هم سرعت پرواز تير به شدت تغيير خواهد كرد و در نتيجه كوچك ترين اشتباهي در تخمين فاصله منجر به شليك ناموفق و نهايتا فاجعه خواهد شد.براي داشتن يك تيراندازي موفق و مبتني بر اصول اخلاقي و جوانمردي و نهايتا به دست آوردن شكاري تروفه،دانستن فاصله دقيق تا هدف يك ضرورت محسوب مي شود.حتي در شكار با سلاح ساچمه زني،فاصله ياب به درد مي خورد.يك بار همراه يكي از دوستانم به شكار غاز رفته بوديم و در يك مزرعه وسيع تعدادي Decoy براي جلب غازها در نقاط متعدد قرار داديم.به كمك فاصله ياب ابتدا تفنگ هاي خود را در فاصله اي حدود 40 يارد امتحان كرده و Pattern مناسب و مطلوبي از پخش ساچمه ها به دست آورديم و به اين ترتيب هنگام شكار و شليك به اهداف ثابت و متحرك به آساني قادر به تشخيص فاصله بوديم.حتي اگر گلف باز باشيد داشتن يك فاصله ياب در داخل كيفتان خالي از لطف نخواهد بود و هنگام بازي خيلي جاها به دادتان مي رسد.
در پايان متذكر مي شويم كه با پيشرفت علم و تكنولوژي،فاصله ياب ها هم مثل خيلي چيزهاي ديگر از قبيل تلويزيون،DVD Player و... دچار تحول مي شوند.امروزه فاصله ياب ها نسبت به نمونه هاي اوليه خيلي تغيير كرده و در واقع بهتر شده اند.باز هم ممكن است اين سوال پيش آيد كه تا چه حدي استفاده از فاصله ياب ضرورت دارد؟با اين همه فاصله يابي كه در بازار وجود دارد و با توجه به قيمت هاي مناسب آن ها،به شما توصيه مي كنم كه هرچه زودتر يك فاصله ياب مناسب براي خود تهيه كنيد و آن گاه خودتان پاسخ اين سوال را به خوبي پيدا خواهيد كرد و حتما با من موافق خواهيد بود كه اين ابزار بسيار عالي عمل مي كند.
مترجم – آنچه كه نويسنده مقاله اظهار داشته است،مربوط به بازار فروش ابزار شكار در ايالات متحده مي شود نه جاهاي ديگر!و اصولا قيمت ابزار شكار و كمپينگ در اغلب موارد مشابه،نسبت به جاهاي ديگر و حتي خود اروپا بسيار كمتر و در برخي موارد حتي تا نصف قيمت پايين تر از كشورهاي اروپايي است.(به دليل بازار مصرف وسيعي كه در ايالات متحده و كانادا وجود دارد) متاسفانه دسترسي به چنين تنوع انتخاب و قيمت پايين براي شكارچيان داخلي اماكن پذير نيست. خوانندگان محترم در اين رابطه مي توانند به فروشگاه هاي بزرگ اينترنتي مثل Cabelas.com مراجعه كرده و از قيمت فروش اقلام مذكور مطلع شوند و در بسياري از موارد مي توانند سوالات خود را به صورت online با كارشناسان مربوطه مطرح كرده و پاسخ درست را به دست آورند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر